اهمیت دانش مسئولان در کنترل مسائل زیست‌محیطی
تاریخ انتشار: ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۸۲۸۵۹
«مردم ایران نیازمند بیداری بیشتری در زمینه مشکلات زیست‌محیطی هستند و مسئولان باید مطالعات بیشتری پیرامون چنین مسائلی داشته باشند. مسائل زیست‌محیطی نیازمند علم و مطالعه است و در شرایط کنونی، دانش مسئولان اهمیت بسیاری در رفع مشکلات زیست‌محیطی دارد.»
به گزارش خبرنگار ایمنا، محیط‌زیست منطقه‌ای است که زندگی تمام موجودات به آن وابسته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به طور کلی موجودات زنده تغییرات بسیاری در محیط‌زیست خود اعمال می‌کنند اما در بین تمام موجودات زنده، تأثیری که انسان‌ها بر محیط‌زیست خود دارند، بسیار گسترده‌تر است؛ درواقع انسان‌ها با رفتار نامناسب خود نه‌تنها محیط‌زیست محلی خود را تغییر می‌دهند، بلکه با ایجاد سد یا نشر گازهای گلخانه‌ای تأثیرات بسیار گسترده‌تری ایجاد می‌کنند که کشورهای بسیاری را درگیر مشکلات زیست‌محیطی خواهد کرد.
امروزه شرایط زیست‌محیطی زمین برای تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته، زیرا تغییرات اقلیمی، افزایش دما و کاهش آب مسائل بسیار مهمی است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر جامعه تأثیر دارد. درحال‌حاضر دنیا به‌سمت توجه به مشکلات زیست‌محیطی سوق یافته است، زیرا بشر دریافته است که برای پایداری حیات در آینده باید از امروز به محیط‌زیست و طبیعت توجه کرد.
برای بررسی بیشتر جایگاه محیط‌زیست در بین مردم و شناخت ارتباط بین انسان‌ها و محیط‌زیست با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
ارتباط بین انسان‌ها و محیط‌زیست چیست؟
هنگامی که به تاریخ انسان و ارتباط جدایی ناپذیر آن با بهره‌برداری از محیط‌زیست نگاه می‌کنیم، متوجه تأثیر زندگی انسان‌ها در توسعه منابع و تغییر محیط‌زیست خواهیم شد؛ درواقع اگر به تاریخ توجه کنیم، متوجه می‌شویم که الگوی مهاجرت و استقرار گذشتگان در مناطق مختلف با توجه به منابع ضروری است؛ مردم به نواحی مهاجرت داشتند که منابع ضروری غنی داشته‌باشد، مانند مهاجرت بسیار بزرگ انسان‌ها از سیبری به ایران که نخستین نسل مستقر در این کشور را ایجاد کرد.
رشد جمعیت چه ارتباطی با مشکلات زیست‌محیطی دارد؟
هنگامی که جمعیت افزایش می‌یابد به موجب آن کشاورزی توسعه خواهد یافت و قطعاً سطح زمین، منابع و کانی‌ها برای تأمین نیازهای این جمعیت دست‌خوش تغییر می‌شود. هنگامی که به دلیل رشد جمعیت، تمدن‌ها با تغییرات اقلیمی و پایان یافتن ذخایر مواجه می‌شوند برای تأمین منابع مورد نیاز مهاجرت می‌کنند که این مسئله در گذشته با تخلیه تمدن‌ها همراه بود، اما امروزه نظام اقتصادی پایه‌گذاری شده است.
انسان چه تأثیری بر محیط‌زیست خود دارد؟
بسیاری از توسعه‌های فناوری ناشی از نیاز بشریت بوده و عملاً افزایش جمعیت منجر به شکل‌گیری مشکلاتی در زمینه استفاده از منابع و به‌خصوص منابع انرژی شده است؛ این مسئله نشان‌می‌دهد که انسان‌ها روی محیط‌زیست خود تأثیرات گسترده‌ای می‌گذارند.
درواقع اگر بحث تأثیرات زیست‌محیطی را در نظر بگیریم از دیدگاه منابع، تمام موجودات، محیط‌زیست خود را تغییر می‌دهند، اما انسان‌ها نسبت به سایر موجودات زنده تأثیر بیشتری بر محیط‌زیست خود چه به‌صورت محلی و چه به‌صورت جهانی می‌گذارند.
آیا تأثیراتی که انسان‌ها بر محیط‌زیست می‌گذارند تنها به یک نقطه آسیب می‌رساند؟
خیر؛ درواقع بسیاری از تأثیرات به‌صورت ناحیه‌ای است، مانند ساختن خانه، اما در برخی مواقع اثرات انسان‌ها روی محیط‌زیست به‌حدی زیاد است که مناطق و کشورهای بسیاری را درگیر می‌کند، مانند ایجاد سد و نشت نفت که مناطق گسترده‌ای را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
تأثیرات انسان‌ها بر محیط‌زیست چه پیامدهایی به همراه دارد؟
دست‌اندازی به محیط‌زیست و تغییر شرایط طبیعی به ناچار باعث می‌شود که نظم حاکم بر محیط‌زیست از بین برود، به طور مثال هنگامی که به دلیل توسعه شهری مسیرهای تخلیه آب‌ها را تغییر می‌دهیم قاعدتاً باید منتظر سیلاب‌های گسترده‌ای در این منطقه باشیم یا هنگامی که با به دلایل مختلف دی‌اکسیدکربن را به جو می‌فرستیم باید تغییرات جوی را نیز در نظر بگیریم؛ این مسائل نشان می‌دهد که انسان‌ها به ناچار با دست‌اندازی در طبیعت، محیط‌زیست را تغییر می‌دهند که این به‌هم‌ریختگی در نتیجه اثرات بسیار نامطلوبی را خواهد داشت.
چه مسائلی منجر به تخریب محیط‌زیست می‌شود؟
در دست‌اندازی به محیط‌زیست، مصرف منابع در کنار تولید انرژی مقادیر بسیاری پسماند ایجاد می‌کند که این پسماند باید به شکلی در محیط‌زیست قرار بگیرد و در بسیاری از مواقع همین مسئله می‌تواند منجر به تخریب محیط‌زیست شود؛ البته تمام اثرات انسان‌ها به محیط‌زیست و طبیعت، ناشی از بی‌توجهی‌های امروز نیست، بلکه بیشتر این آسیب‌ها ناشی از بی‌توجهی گذشتگان به مسائل بهسازی است به همین دلیل لازم است از امروز برای آینده برنامه‌ریزی داشته‌باشیم.
امروزه مسائل زیست‌محیطی چه جایگاهی در دنیا دارد؟
خوشبختانه امروزه مسائل زیست‌محیطی بیشتر مورد توجه دنیا قرار گرفته است، اما متأسفانه مردم ایران نیازمند بیداری بیشتری هستند و مسئولین باید مطالعات بیشتری پیرامون چنین مسائلی داشته‌باشند. مسائل زیست‌محیطی نیازمند علم و مطالعه است و در شرایط کنونی دانش مسئولین اهمیت بسیاری در رفع مشکلات زیست‌محیطی دارد.
در قرن حاضر مردم دریافته‌اند که فعالیت‌هایی مانند تغییر آب‌راه‌ها، قطع درختان، سوزاندن جنگل‌ها، آلودگی دریاها و اقیانوس‌ها و استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی که در گذشته بشر به بهره‌برداری از این منابع افتخار می‌کرد، می‌تواند به محیط‌زیست آسیب برساند؛ شکل‌گیری این آگاهی در بین جوامع از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
کد خبر 603866منبع: ایمنا
کلیدواژه: محيط زيست آلودگی محیط زیست مسائل زیست محیطی معضلات زیست محیطی آلودگی زیست محیطی چالش های زیست محیطی آلاینده های زیست محیطی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق مشکلات زیست محیطی مسائل زیست محیطی محیط زیست خود موجودات زنده محیط زیست بر محیط زیست انسان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۸۲۸۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شکست مرز‌ها در مناطق چهارگانه محیط‌زیست
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، مناطق چهارگانه محیط زیست قسمت‌هایی از کره زمین هستند که دست‌نخورده باقی مانده‌اند و هرکدام شرایط ویژه به خود را دارند.
نرگس آذری (دکتری جامعه‌شناسی سیاسی) در مقاله‌ای با عنوان «در باب ضرورت یک انقلاب شناختی در جامعه‌شناسی ایرانی» به این موضوع اشاره می‌کند که تصویب قانون حفاظت و تشکیل کانون شکار ایران در سال 1335، اولین اقدام تالیف شده در راستای حفظ جمعیت و تنوع حیوانات در ایران است.
* مالکیت مناطق چهارگانه
آذری در این مقاله می‌نویسد: وظیفه اصلی کانون شکار به عنوان یک نهاد مستقل، حفظ نسل حیوانات قابل شکار و نظارت بر اجرای مقررات آن بود و نخستین تجربه‌های حاصل از قانون یاد شده روشن ساخت که حفظ جانوران وحشی تنها از راه حفاظت از زیست‌گاه‌های آنها میسر است.
آذری ادامه می‌دهد؛ مرز‌هایی که در پهنه‌های چهارگانه تعریف شد در هفتاد سال گذشته با تغییرات و دست‌اندازی‌های زیادی مواجه بوده است که بخشی از آنها به ماهیت نااستوار خود مرز‌ها باز می‌گردد. یکی از مهمترین مسائل بنیادین آنها مسألە مالکیت است. پهنه‌هایی که به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تعیین می‌شد به لحاظ مالکیت در زمره مالکیت‌های عمومی مالکیت‌های اموال غیرمنقول دولتی و یا مالکیت‌های خصوصی و یا ترکیبی از آنها قرار می‌گرفت و تا پیش از تعیین آنها به عنوان مناطق چهارگانه، کاربری‌های متفاوتی داشت؛ برای مثال به عنوان مرتع، زمین کشاورزی و یا حتی بخشی از روستا مورد استفاده بود.
در این پژوهش آمده است که پس از تعیین محدوده‌ها کاربری آنها در حالی ادامه می‌یافت که از نظر مالکیت اکنون در اختیار دولت بوده و هرگونه بهره‌برداری از آن مجرمانه تلقی می‌شد. از سوی دیگر وضعیت مالکیت‌ها نیز با ابهامات فراوانی روبه‌رو می‌شد.
* حکم ملک خصوصی در محدوده مناطق چهارگانه
از دیدگاه نویسنده این پژوهش اگرچه اصل ۴ قانون اساسی، برخی از مهمترین منابع طبیعی را به عنوان انفال و مشترکات و ثروت عمومی قلم‌داد نموده است، اما مسألە مالکیت خصوصی برخی از این عرصه‌ها، موجب پیچیده شدن مختصات حقوقی آن شده است چنآن چه برخی حقوقدان‌ها معتقدند این که مایملک افراد می‌تواند در محدوده مناطق چهارگانه قرارگیرد یا نه هم دارای ابهام است و با استناد به مواد قانونی نمی‌توان حکم قطعی برای آن بازشناخت.
اگرثابت شود ملک افراد در محدوده مناطق چهارگانه قرار دارد، این امر به معنای از میان رفتن یا نفی حق بهره‌برداری و مالکیت افراد نیستاین پژوهش بیان می‌کند که حتی اگرثابت شود ملک افراد در محدوده هریک از این مناطق قرار دارد هم این امر به معنای از میان رفتن یا نفی حق بهره‌برداری و مالکیت افراد نیست. در قوانین اسلامی جاری بر کشور، تنها مالکیت است که می‌تواند در مقابل مالکیت ادعای حق نماید و این نیز در حالی است که به دلیل برخی پیچیدگی‌های حقوقی، منابع طبیعی کشور دارای سند مالکیت به نام دولت یا نماینده آن یعنی سازمان محیط‌زیست نیستند و همین امر باعث می‌شود که در دادگاه‌های موردی، امکان طرح دعوی نیز پیدا نکنند.
* معنای مستثنیات در اصطلاح حقوقی
به زعم این پژوهشگر وجود ابهامات حقوقی در مورد زمین‌های واقع در مناطق چهارگانه به تولد مفهوم و معنای مهمی به نام مستثنیات منجر شد. مستثنیات جمع استثنا به معنای جدا شده یا تفکیک شده است و در اصطلاح حقوقی به معنای جدا کردن یا تفکیک چیزی است از اصل است و در فرهنگ عمومی به معنای پیروز شدن در دعوای مالکیت خصوصی و مالکیت عمومی است که سازمان منابع طبیعی آن را نمایندگی می‌کند، این پیروزی با جداکردن زمین مورد نظر از قوانین حفاظتی اتفاق می‌افتد.
آذری توضیح می‌دهد که بدین‌ترتیب زمین مورد دعوی استثنا شده، دیگر در زمره منابع طبیعی نیست و مالکیت خصوصی می‌یابد. این مفهوم حقوقی که جزء اولین معانی حقوقی است که شهروندان روستایی در ایران می‌آموزند، دال بر وجود جدالی است که بر سر مالکیت و بهره‌برداری از منابع طبیعی با وجود ممنوعیت‌های ایجاد شده در مناطق چهارگانه وجود دارد.
* نقش دولت در حفظ هرچه بیشتر محیط‌زیست
این پژوهشگر می‌نویسد: مسألە دیگری که این مرز‌ها را بحرانی می‌سازد، بهره‌برداری از سوی دولت‌ها است. دولت‌ها برای تأمین مالی کشور و تأمین مواد اولیۀ ارزان برای تولید و توسعه به منابع طبیعی وابسته هستند و این واقعیت باعث می‌شود که بزرگترین دست‌اندازی‌ها به منابع طبیعی از سوی خود دولت صورت گیرد.
آذری ادامه می‌دهد؛ طرح‌های توسعه‌ای و عمرانی و نیز اعطای مجوز‌های بهره‌بردای از منابع طبیعی برای مصارف صنایع و معادن در حجمی گسترده، مرز‌های حفاظت را به صورت قانونی زیر پا می‌گذارد و این امر در پیش روی چشمان جامعه‌ای روی می‌دهد که برای هرگونه بهره‌برداری از زمین‌ها به غیرقانونی بودن متهم می‌شوند.
* تعارضات در استفاده از مناطق حفاظت‌شده
این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که فهمِ سیاسی بودن مرز‌هایی که از بالا و به صورت یک‌جانبه میان طبیعت محافظت‌شده و ساکنان و بهره‌وران پیرامونش در جامعه روستایی کشیده شد برای مردم به وضوح روشن بود. از آنجا که تعارضات بین استفاده سنتی مردم با موجودیت مناطق، هیچ‌گاه به‌طور ریشه‌ا‌ی حل نشد و همواره بر پایە توان نیروی اجرایی خاتمه داده می‌شد، به محض شکستن حصار حفاظتی مردم تعارض خود را با موجودیت این مناطق از طریق تخریب آنها تسویه حساب می‌کنند.
آذری می‌نویسد این وضعیت هم چنان نیز بر عرصه‌های منابع طبیعی کشور حاکم است و این تنها انتظار زمان و امکان تعرض هم نیست و هر خلاء قانونی یا مربوط به وضعیت حقوقی و جغرافیایی زمین را نیز شامل می‌شود. بدین‌ترتیب، مسألە مالکیت زمین و امکان بهره‌برداری از آن موجب شد تا موضوع محیط‌زیست در بدوِ پیدایش به دوگانۀ بهره‌برداری و محافظت از حیثِ منافع شخصی و گروهی گره بخورد.
این نویسنده در جمع‌بندی نهایی این پژوهش به این موضوع اشاره می‌کند که مرز‌ها قادر نبوده و نیستند که محیط‌زیست را از اقتصاد، سیاست و جامعە انسانی جدا ساخته و در ساحتی محافظت‌شده حتی برای منافع جمعی قرار دهند. آن‌چه در پس مفهوم مستثنیات نهفته است، سازوکاری اجتماعی و سیاسی است که مرز‌ها را کمرنگ ساخته یا نادیده می‌گیرد.
در پایان باید گفت در این سازوکار، جنگی درکار است که منابع طبیعی را تبدیل به عرصۀ قدرت و مقاومت می‌کند و در این میان محیط‌زیست را به صورت فرایند‌های تخریب می‌کند.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند